Pijn bij kanker uitgelicht ter ondersteuning van de fysiotherapeutische praktijkvoering

Chronische pijn is, naast vermoeidheid, de meest gemelde complicatie bij overlevenden van kanker. Het is van cruciaal belang voor de sturing van de fysiotherapeutische praktijkvoering om de belangrijkste onderliggende mechanismen van de pijnklacht van een patiënt te begrijpen en te herkennen. In de dagelijkse klinische praktijk is het echter niet altijd gemakkelijk om het overheersende pijnmechanisme te identificeren, wat een adequate pijnbehandeling in de weg kan staan.

In deze cursus zullen de neurowetenschappelijke inzichten in de chronische pijn na de behandeling van kanker uitgediept worden, omdat deze primordiaal zijn voor het begrijpen, evalueren en behandelen van de pijnklacht.

Naast de reeds lang gekende en erkende nociceptieve en neuropathische pijn die lang na de behandeling aanwezig kunnen zijn (als gevolg van chirurgie, radiotherapie, chemotherapie etc.), is er de laatste decade ook meer en meer het bewustzijn gegroeid dat ook nociplastische pijn bij deze populatie een belangrijke plaats kan innemen. Terwijl deze nociplastische pijn, als gevolg van centrale sensitisatie, al veel langer erkend wordt als derde mogelijks pijnmechanisme bij allerlei musculoskeletale pijnpopulaties, is dit bij kankerpijn heel lang onder de radar gebleven. Nochtans kan bij een grote groep kankeroverlevenden de pijnklacht niet worden verklaard door neuropathische en/of nociceptieve mechanismen en kan geen actuele of dreigende weefselschade (meer) worden vastgesteld. Vandaar dat veel zorgverleners en patiënten vaak niet begrijpen vanwaar de chronische pijn blijft komen. Ze blijven zoeken naar mogelijke bronnen van schade en zodoende wordt de pijn niet adequaat geëvalueerd en behandeld, vermits in deze gevallen neuroplastische veranderingen in het centrale zenuwstelsel de pijnklacht van de patiënt domineren.

In deze cursus zal dieper ingegaan worden op de neurofysiologische mechanismes die deze nociplastische pijn kunnen verklaren, zodat de fysiotherapeut deze begrijpt, herkent en in een volgende fase kan gaan toepassen in de evaluatie en behandeling van deze patiënten.

Let op: hoewel de focus in deze cursus op patiënten met kanker ligt, is de informatie veelal toepasbaar op verschillende typen patiënten met chronische pijn.