Zwangerschapsafbreking
Informatie
In het jaarlijkse inspectierapport is te lezen dat 55% van de vrouwen met een verzoek tot zwangerschapsafbreking zich in eerste instantie tot de huisarts wendt. 31% van de vrouwen maakt direct een afspraak bij een abortuskliniek voor een eerste gesprek, de overige 14% komt bij de kliniek binnen via een andere arts (bv. gynaecoloog). Het aantal zwangerschapsafbrekingen in Nederland bedraagt al sinds 2011 ongeveer 30.000; 27.000 daarvan betreft vrouwen die in Nederland wonen (dus ruim 3.000 vrouwen uit het buitenland; jaarrapportage Wafz 2017). Ongeveer 16.500 van deze vrouwen benaderen jaarlijks hun huisarts met een verzoek tot afbreking van hun zwangerschap. Daarbij komen nog de vrouwen die uiteindelijk toch afzien van een abortus. Hierover zijn geen exacte cijfers bekend. Een derde van de vrouwen die de zwangerschap wensen af te breken heeft ooit al een abortus gehad.
U zult in uw praktijk gemiddeld twee tot drie keer per jaar geconfronteerd worden met een vrouw die ongepland en/of ongewenst zwanger is geraakt. In sommige praktijken kan dit wat vaker zijn, afhankelijk van de patiëntenpopulatie. Ongepland wil echter niet altijd zeggen dat de zwangerschap ook ongewenst is. Ruim 15% van de vrouwen heeft vóór het consult met de huisarts nog géén beslissing genomen en zo’n 8% verandert daarna van gedachten. Dit betekent dat ruim 23% van de vrouwen die de huisarts voor de eerste keer consulteren vanwege de ongeplande zwangerschap, nog niet definitief heeft besloten wat ze wil en openstaat voor begeleiding.
Ondanks het feit dat u relatief weinig met abortus te maken krijgt, is het belangrijk dat u goed op de hoogte bent van het wettelijk kader waarbinnen een abortus in Nederland mag plaatsvinden. Ook is het belangrijk dat u als huisarts de vrouw kunt helpen bij het maken van een weloverwogen besluit. Om haar goed te kunnen voorlichten is kennis over de verschillende behandelmethoden onmisbaar. Er is extra aandacht gegeven aan de medicamenteuze overtijdbehandeling, omdat deze behandelmethode veilig door de huisarts uitgevoerd kan worden. Aangezien de nazorg in veel gevallen door de huisarts geschiedt, meestal op verzoek van de vrouw, zult u ook moeten weten wat bij een nacontrole belangrijk is.
Het NHG heeft een Standpunt Effectiviteit en veiligheid van medicamenteuze overtijdbehandeling in de huisartsenpraktijk vastgesteld en geconcludeerd dat de huisarts dit veilig en effectief kan.
Daar waar we refereren naar vrouwen, wordt bedoeld: 'vrouwen en anderen die ongewenst zwanger zijn.'
Deze cursus bestaat uit twee modules en een eindtoets.
Leerdoelen
Na het volgen van deze cursus:
- bent u op de hoogte van het wettelijk kader waarbinnen de verschillende vormen van zwangerschapsafbreking mogen plaatsvinden
- kunt u de aandachtspunten benoemen, die in een eerste gesprek aan de orde moeten komen
- bent u op de hoogte van de verschillende behandelmethoden, en tot welke zwangerschapstermijn deze methoden toegepast kunnen worden
- bent u in staat zelf een overtijdbehandeling te begeleiden
- weet u waarop u bij de nacontrole moet letten
- kunt u de risicogroepen met betrekking tot een moeizame verwerking en/of verhoogde kans op recidieven benoemen
- weet u dat het bij zwangerschapsafbreking belangrijk is om in te gaan op falend en toekomstig anticonceptiegebruik
- bent u zich bewust van uw eventuele vooroordelen ten aanzien van abortus
Docent
Marlies Schellekens (1955) was meer dan 25 jaar huisarts. Van 1982 tot 2017 werkte zij – als abortusarts en deskundige op het gebied van gezinsplanning, seksualiteit en abortus – in een centrum voor abortus, seksualiteit en geboorteregeling in Zeeland. In 2011 verliet zij de huisartspraktijk om zich toe te leggen op haar favoriete onderwerp: gezinsplanning en abortus wereldwijd. “Kinderen hebben het recht gewenst te zijn.”: zij gelooft dat vrouwen, voor zichzelf en hun gezin geen vrije keuzes kunnen maken zolang ze geen zeggenschap hebben over hun gewenste aantal kinderen. Daarom heeft ze ervoor gekozen om te gaan werken voor ‘Women on Waves’ en ‘Women on Web’, als medisch adviseur en supervisor van de internationale helpdesk. Sinds jaren steunt en traint zij vrouwen en organisaties in vele delen van de wereld. Zij behoorde tot de activisten van ‘Women on Waves’, zij was onder andere betrokken bij acties en trainingen in Marokko, Ierland, Zuid-Turkije, DRC en Bangladesh.
Disclosure:Geen belangenconflict gemeld.
Reviewer
Peter Leusink (1958) is huisarts en seksuoloog. Hij is voorzitter van de NHG Expertgroep Seksuele gezondheid, is hoofddocent opleiding Consulent seksuele gezondheid en eindredacteur van het Handboek Seksuele gezondheid en van Seksuele disfuncties, Diagnostiek en behandeling. Sinds enkele jaren zet hij zich in om de abortuspil via de huisarts mogelijk te maken.
Disclosure:Geen belangenconflict gemeld.