Vanaf 2015 is de indicatiestelling voor verpleging en verzorging van de thuiszorg weer terug bij de wijkverpleging, nadat deze gedurende een jaar of 10 bij het CIZ was geweest. In het Normenkader zijn de nieuwe kaders vastgesteld, waaronder meer aandacht voor eigen regie, zelfmanagement en inzet van het eigen netwerk om de zorgvraag op te lossen. En er werd afgesproken dat na een overgangsperiode de indicatie uitsluitend door niveau 5 verpleegkundigen mocht worden uitgevoerd. Tijdens de overgangsperiode mochten ook niveau 4 medewerkers de indicatie stellen.
In de praktijk gold die overgangsregeling langer voor organisaties en moesten indicaties van PGB’s al eerder uitsluitend door niveau 5 verpleegkundigen worden gesteld.
Niveau 5 verpleegkundige: wanneer ben je dat?
De definitie voor niveau 5 verpleegkundige is strikt gesteld en er valt ook niet tegen in beroep te gaan. Je bent alleen niveau 5 als je de HBO V of MGZ hebt gedaan of als je de inservice A met wijkaantekening hebt.
Heb je de inservice A maar geen wijkaantekening en wel 35 jaar werkervaring in de wijk… Dan ben je geen niveau 5 en mag je niet indiceren. Heb je een inservice A gedaan en later een post HBO opleiding? Ben je dementiecasemanager met een HBO opleiding? Ben je een ambulancebroeder die op zoek is naar een iets minder hectische baan? Voor al deze mensen geldt dat je dan geen indicaties mag stellen.
De enige oplossing voor al deze mensen is om een (verkorte) HBO V opleiding te gaan volgen, maar als je 35 jaar ervaring hebt in de wijk of al een HBO opleiding hebt, dan kun je begrijpen dat iemand zegt: daar heb ik geen zin in.
Uitstroom van medewerkers
Van de week had ik iemand aan de lijn die aangaf ander werk te gaan zoeken nu ze niet meer mocht indiceren als inservice opgeleid medewerker. Ze was er helemaal klaar mee. Dat is toch jammer? En ook problematisch, want er is bij die organisatie geen niveau 5 verpleegkundige die nu de indicaties gaat stellen. Want er is een tekort aan niveau 5 verpleegkundigen. Dus daar komt een wachtlijst aan.
Eentoniger werk en hogere werkdruk
Aanvankelijk waren de niveau 5 verpleegkundigen die weer mochten indiceren blij dat ze deze belangrijke taak weer onder hun eigen verantwoordelijkheid kregen. Inmiddels hoor ik vanuit diverse organisaties dat er onvrede is onder de HBO verpleegkundigen omdat zij nu vooral bezig zijn met de administratieve handelingen rond de indicatie en dat zij de afwisseling met de zorg voor zorgvragers missen.
Afspraken met de zorgverzekeraar over niveau 4 die indiceert
Van 1 van mijn klanten weet ik dat zij de indicaties tot kort voor uitsluitend door niveau 5 lieten stellen, maar dat ze merkten dat er een groeiende ontevredenheid was bij de HBO verpleegkundigen waardoor meer HBO verpleegkundigen de organisatie verlieten. Daardoor werd het tekort aan indicatiestellers alleen maar groter. Waarna ze besloten hebben om de indicatie ook door niveau 4 te laten stellen. Zij hebben dit onderhandeld met de zorgverzekeraar. Maar voor kleinere organisaties is die onderhandelingsruimte er niet.
Van een andere klant weet ik dat zij volgens contract door niveau 4 en 5 de indicatie laten stellen en dat dit vanaf 2015 zo gebeurt. En dan is het toch gek dat andere organisaties dat niet mogen?
Alle nadelen op een rij
De groep die mag indiceren is smal: alleen HBO opgeleide verpleegkundigen en mensen die een inservice A opleiding met wijkaantekening hebben mogen indiceren. Dit leidt tot tekorten aan indicatiestellers, want er zijn te weinig van deze verpleegkundigen. Het leidt tot minder afwisseling in het werk van HBO opgeleide verpleegkundigen die alleen nog maar indiceren. En het leidt tot hogere werkdruk, want er is een tekort aan medewerkers. Tot nu toe hoor ik weinig over wachtlijsten, maar uiteindelijk moeten zorgvragers langer wachten op een indicatie.
Kan dat dan echt niet anders? Het lijkt mij van wel.
Hoe dan?
 Bij het CIZ indiceren ze toch ook? Zijn dat HBO verpleegkundigen?
Is degene die bij het CIZ de indicatie stelt altijd een HBO verpleegkundige? Welnee!!!! Maar het is wel iemand van wie je mag verwachten dat zij/hij beschikt over voldoende kennis en competenties om deze taak te doen. Dan kan iemand met verpleegkundige achtergrond zoals de ambulancebroeder zich gaan bijscholen en wordt voor de inservice a opgeleide verpleegkundige in de wijk duidelijk dat ze allang aan de vereisten voldoet en zich alleen hoeft bij te scholen op de huidige wet- en regelgeving.
 Verbreding indicatiestellers naar niveau 4
De groep van indicatiestellers kan verbreed worden naar HBO verpleegkundigen en naar mensen een inservice A of een niveau 4 opleiding. Er is geen enkele aanleiding om te denken dat dit leidt tot een slechtere indicatie. Immers: bij sommige organisaties gebeurt dit nog steeds. Ook uit onderzoek over de indicatiestelling door het Nivel blijkt dat zorgvragers zeer tevreden zijn over het indicatieproces. Ze geven een 2,9 op een schaal van 1 tot 3 voor de indicatiestelling. Tijdens het onderzoek werd de indicatie gesteld door mbo- en hbo- opgeleide verpleegkundigen.
Meer verpleegkundigen en verzorgenden in raad van bestuur
Ik hoop net als Marian Kaljouw van de Zorgautoriteit dat bestuurders en beleidsmakers beter gaan luisteren naar verpleegkundigen en verzorgenden om samen de problemen op de zorgarbeidsmarkt aan te pakken. En om dan met dit probleem te beginnen: indicatiestellers mogen ook inservice opgeleid of niveau 4 zijn.
Meer weten over onze e-learning Vakbekwaam Indiceren met Omaha System? Lees er hier meer over.
