Sinds 2020 is de Wet zorg en dwang van toepassing. En omdat de wet geldt voor alle zorgvragers met dementie (en mensen met een verstandelijke beperking) geldt de wet ook als deze zorg door de thuiszorg wordt gedaan.
Onvrijwillige zorg: alleen als het echt niet anders kan
Uitgangspunt van de Wet zorg en dwang is Nee, tenzij. Dit betekent dat onvrijwillige zorg alleen is toegestaan als het echt niet anders kan. Om in de termen van de wet te blijven: als er een ernstig nadeel is of dreigt. Met andere woorden: als er voor de zorgvrager, de mensen om hem heen of de omgeving gevaar dreigt.
Geldt de Wet zorg en dwang ook in de thuiszorg?
Ja, daar geldt de Wet ook. Met de oude wet BOPZ was gedwongen zorg alleen mogelijk op speciaal daarvoor aangewezen afdelingen. Maar dat leverde precies het probleem op met zorgvragers die niet op zo’n afdeling wonen. Ook die hebben, heel soms, onvrijwillige zorg nodig. Bijvoorbeeld omdat iemand met dementie zijn medicatie soms weigert en dit levensbedreigend is. Of omdat iemand met dementie rustig meerdere weken achter elkaar niet wil wassen of douchen; ook dat vraagt om een klein duwtje in de rug.
Aanvullende eisen Wzd in de thuiszorg
Als onvrijwillige zorg in de thuiszorg nodig is, dan gelden overigens 5 extra eisen. Wat ook wel logisch is, want in de thuiszorg ben je als zorgprofessional vaker alleen met de zorgvrager. Er moet dus vooraf goed nagedacht worden om de veiligheid van de zorgvrager en jouw veiligheid te waarborgen.
In het zorgplan moeten afspraken komen over:
- toezicht op de onvrijwillige zorg
- hoeveel medewerkers aanwezig zijn bij de onvrijwillige zorg
- de bereikbaarheid van een deskundige collega die hierbij kan ondersteunen
- alleen als is aangegeven hoe het toezicht is geregeld en hoeveel zorgverleners er nodig zijn, mag er in een noodsituatie of als er nog geen zorgplan is toch onvrijwillige zorg gegeven worden
“Maar we bieden helemaal geen onvrijwillige zorg”
Veel thuiszorgorganisaties geven aan dat ze geen onvrijwillige zorg bieden en dat ze er daarom niet op hoeven scholen. Het lastige is dat medewerkers wel moeten weten wat onvrijwillige zorg is. Want als de zorgvrager de medicatie in de vla krijgt en die dus gewoon inneemt, is dat dan onvrijwillige zorg? Mag je iemand bedhekken als hij daarmee instemt of mag dat niet?
Op de hoogte met de e–learning Wet zorg en dwang extramuraal
Ook al bied je als organisatie geen onvrijwillige zorg, dan nog moeten zeker de wijkverpleegkundigen wel op de hoogte zijn wat mag en niet mag. Gelukkig hebben wij een aanbod speciaal voor die doelgroep, zodat ze na het volgen van de e–learning de wet kunnen toepassen.
