Oncologie en farmaceutische patiëntenzorg

Kanker behoort tot de BIG-six; de volgens de overheid zes belangrijkste aandoeningen (qua omvang, gevolgen; ook financieel) waar met name ook op preventievlak aandacht voor moet zijn.  Onder de BIG-six vallen:

• reuma
• astma/COPD
• cardiovasculaire aandoeningen
• diabetes mellitus
• depressieve stoornissen
• kanker

Kanker is ongecontroleerde deling van lichaamscellen. De cellen kunnen niet meer stoppen met delen en groeien in omliggende weefsels. Soms zaaien ze uit naar andere delen van het lichaam. Kanker kan bijna overal in het lichaam ontstaan. Er zijn meer dan 100 verschillende soorten kanker. Al deze soorten hebben de eigenschap ongecontroleerde celdeling gemeen. De snelheid waarmee ongecontroleerde celdeling plaatsvindt, is voor iedere kankersoort weer anders. Sommige kankersoorten geven daardoor ook sneller klachten dan andere.

Kanker is de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. De stijgende patiëntenaantallen zijn vooral het gevolg van de vergrijzing, maar ook van de steeds langere overleving. De toegenomen overleving is het gevolg van diagnose in een vroeger stadium, effectievere behandelingen, en het minder voorkomen van kankersoorten met geringe overlevingskansen (bijv. maag- en longkanker bij mannen).

De laatste jaren zijn in toenemende mate oraal toepasbare antikankergeneesmiddelen beschikbaar gekomen. Patiënten worden daardoor steeds vaker thuis behandeld. Vanwege de zeer hoge kosten worden deze orale antikankergeneesmiddelen meestal door een poliklinische apotheek afgeleverd.

Desondanks krijgt de openbare apotheek toch in toenemende mate met kankerpatiënten te maken. Dit omdat ondersteunende medicatie, zoals anti-emetica, botstabiliserende middelen en pijnstillers, alsook andere incidentele of chronische medicatie nog altijd door de openbare apotheek wordt afgeleverd.

Farmaceutische zorg voor kankerpatiënten vereist bijzondere kennis en vaardigheden op het gebied van speciale gebruikersvoorschriften, bijwerkingen, contra-indicaties en interacties met andere geneesmiddelen. Het is daarom belangrijk dat jij als apothekersassistente kennis hebt van het gebruik en de omgang met antikankergeneesmiddelen.

Deze cursus biedt je basiskennis over kanker en de behandeling ervan. Vanwege de complexiteit en veelheid aan behandelmethoden voert het te ver om alle medicatie en medicatieschema’s te behandelen. Deze cursus beperkt zich grotendeels tot de orale AKGM, waaronder cytostatica en hormoontherapie. Andere AKGM komen kort aan bod. Daarnaast besteden we aandacht aan voorlichting in de apotheek over bijkomende zaken waar patiënten met kanker mee te maken kunnen krijgen en waarbij je als apothekersassistent een advies kunt geven. Denk hierbij aan voorlichting over bijwerkingen en hoe hier mee om te gaan, therapietrouw en tips over voeding.